Η οστεοπόρωση είναι μέγιστο πρόβλημα υγείας. Ορίζεται ως χαμηλή οστική μάζα και διαταραχή της αρχιτεκτονικής του οστού με αποτέλεσμα αυξημένη ευθραυστότητα και αυξημένο κίνδυνο κατάγματος. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας όρισε ως διαγνωστικό κριτήριο μία μέτρηση οστικής μάζας (BMD) ίση ή μεγαλύτερη από δύο standard deviations κάτω από το όριο αναφοράς νεαρών γυναικών (T-score). Υπάρχει μεγάλος αριθμός φαρμάκων για θεραπεία με αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα. Ο στόχος της φαρμακευτικής αγωγής είναι να μειωθεί ο κίνδυνος κατάγματος αυξάνοντας την αντοχή του οστού
Παρακολούθηση θεραπείας
Στην κλινική πράξη χρησιμοποιούνται η Dual X-ray Absorptiometry (DXA) και οι δείκτες οστικού μεταβολισμού (Bone Turnover Markers-BTMs). Υπάρχει επίσης το ποσοτικό ΥΗΓ περιφερικών σκελετικών σημείων αλλά δεν φαίνεταο κλινικά χρήσιμο εργαλείο για παρακολούθηση θεραπείας. Η ποσοτική υπολογιστική τομογραφία (QCT) είναι πιο ακριβή και εκθέτει τον ασθενή σε περισσότερη ακτινοβολία
Οστική πυκνότητα με DXA
Μετρήσεις BMD μπορούν να αξιολογήσουν την ανταπόκριση στη θεραπεία βρίσκοντας αύξηση σταθερότητας και πυκνότητας του οστού. Σε απώλεια οστικής πυκνότητας χρειάζεται επανα/αξιολόγηση της θεραπείας ή έρευνα για δευτεροπαθή αιτία. Τυπικά η επανάληψη της μέτρησης γίνεται μετά έτος, και στη συνέχεια σε μεγαλύτερα διαστήματα εφ' όσον υπάρχει καλό θεραπευτικό αποτέλεσμα. Η ακριβής ανίχνευση των μεταβολών της οστικής πυκνότητας προϋποθέτει ότι η αλλαγή είναι μεγαλύτερη από το σφάλμα στην ακρίβεια της μέτρησης. Καλό θα ήταν η μέτρηση να γίνεται στο ίδιο μηχάνημα
Κλινικά
Αν και η αύξηση του BMD ποικίλλει ανάλογα με την φαρμακευτική ουσία φαίνεται ότι η μείωση στον κίνδυνο σπονδυλικών καταγμάτων είναι παρόμοια (στις έρευνες που έχουν γίνει κυρίως με αντι/απορροφητικά φάρμακα). Ο κίνδυνος κατάγματος μειώνεται σύντομα μετά την έναρξη της αγωγής και μελέτες δείχνουν ότι μπορεί να μειωθεί ακόμα και χωρίς βελτίωση του BMD
Σε μελέτες που έγιναν σε θεραπεία με strontium ranelate φάνηκε ισχυρή σχέση καταγμάτων και BMD ισχύου, αλλά όχι σπονδυλικών καταγμάτων. Επομένως η χρήση του BMD για παρακολούθηση θεραπείας οστεοπόρωσης θα πρέπει να είναι εξαρτώμενη από το φάρμακο. Η τυπική αλλαγή του BMD σαν απάντηση στη θεραπεία είναι μικρότερη από 2-5% ανά έτος (maximum 3% σε 3-6 μήνες)
BTMs
Στις περισσότερες θεραπείες οστεοπόρωσης μειώνονται τα BTMs κατά 30-200% σε 3-6 μήνες. Όμως η χρήση τους στην κλινική πράξη έχει προβλήματα (περιορίζεται από την μεταβλητότητα τους). Εξαρτάται η μέτρηση από την ώρα της ημέρας (κιρκάδιος ρυθμός), την κατάσταση νηστείας, την άσκηση και από παράγοντες μη τροποποιήσιμους όπως η ηλικία, το φύλο, η εμμηνόπαυση, κατάγματα, εγκυμοσύνη, γαλουχία, ακινησία και νοσήματα θυρεοειδούς, ήπατος, νεφρών, ΣΔ, φάρμακα (γλυκοκορτικοειδή, αντιεπιληπτικά, ηπαρίνη). Οι μετρήσεις για το ίδιο άτομο πρέπει να γίνονται στο ίδιο εργαστήριο
Κλινικά
Αλλαγές στα BTMs συνδέονται με αλλαγές στο BMD και με αντι/απορροφητικά και με τα αναβολικά φάρμακα. Αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι όσο μεγαλύτερη η μείωση στα BTMs τόσο μεγαλύτερη η μείωση στην πιθανότητα κατάγματος αλλά είναι επίσης εξαρτώμενη από το φάρμακο που χορηγείται
Ορισμένα σημεία χρήζουν περαιτέρω συζήτησης
Είναι φτωχή η συμμόρφωση. Αρκετοί ασθενείς διακόπτουν την αγωγή. Οι τακτικές μετρήσεις οστικής πυκνότητας δεν διασφαλίζουν ότι ο ασθενής θα παραμείνει στην αγωγή. Σε ασθενείς που δεν έχουν βελτίωση με την αγωγή δεν υπάρχει απόδειξη ότι αλλαγή αγωγής θα βοηθήσει. Επί του παρόντος δεν υπάρχουν ευρέως αποδεκτές κατευθυντήριες οδηγίες για την παρακολούθηση των αντι/οστεοπορωτικών φαρμάκων
Παρακολούθηση θεραπείας
Στην κλινική πράξη χρησιμοποιούνται η Dual X-ray Absorptiometry (DXA) και οι δείκτες οστικού μεταβολισμού (Bone Turnover Markers-BTMs). Υπάρχει επίσης το ποσοτικό ΥΗΓ περιφερικών σκελετικών σημείων αλλά δεν φαίνεταο κλινικά χρήσιμο εργαλείο για παρακολούθηση θεραπείας. Η ποσοτική υπολογιστική τομογραφία (QCT) είναι πιο ακριβή και εκθέτει τον ασθενή σε περισσότερη ακτινοβολία
Οστική πυκνότητα με DXA
Μετρήσεις BMD μπορούν να αξιολογήσουν την ανταπόκριση στη θεραπεία βρίσκοντας αύξηση σταθερότητας και πυκνότητας του οστού. Σε απώλεια οστικής πυκνότητας χρειάζεται επανα/αξιολόγηση της θεραπείας ή έρευνα για δευτεροπαθή αιτία. Τυπικά η επανάληψη της μέτρησης γίνεται μετά έτος, και στη συνέχεια σε μεγαλύτερα διαστήματα εφ' όσον υπάρχει καλό θεραπευτικό αποτέλεσμα. Η ακριβής ανίχνευση των μεταβολών της οστικής πυκνότητας προϋποθέτει ότι η αλλαγή είναι μεγαλύτερη από το σφάλμα στην ακρίβεια της μέτρησης. Καλό θα ήταν η μέτρηση να γίνεται στο ίδιο μηχάνημα
Κλινικά
Αν και η αύξηση του BMD ποικίλλει ανάλογα με την φαρμακευτική ουσία φαίνεται ότι η μείωση στον κίνδυνο σπονδυλικών καταγμάτων είναι παρόμοια (στις έρευνες που έχουν γίνει κυρίως με αντι/απορροφητικά φάρμακα). Ο κίνδυνος κατάγματος μειώνεται σύντομα μετά την έναρξη της αγωγής και μελέτες δείχνουν ότι μπορεί να μειωθεί ακόμα και χωρίς βελτίωση του BMD
Σε μελέτες που έγιναν σε θεραπεία με strontium ranelate φάνηκε ισχυρή σχέση καταγμάτων και BMD ισχύου, αλλά όχι σπονδυλικών καταγμάτων. Επομένως η χρήση του BMD για παρακολούθηση θεραπείας οστεοπόρωσης θα πρέπει να είναι εξαρτώμενη από το φάρμακο. Η τυπική αλλαγή του BMD σαν απάντηση στη θεραπεία είναι μικρότερη από 2-5% ανά έτος (maximum 3% σε 3-6 μήνες)
BTMs
Στις περισσότερες θεραπείες οστεοπόρωσης μειώνονται τα BTMs κατά 30-200% σε 3-6 μήνες. Όμως η χρήση τους στην κλινική πράξη έχει προβλήματα (περιορίζεται από την μεταβλητότητα τους). Εξαρτάται η μέτρηση από την ώρα της ημέρας (κιρκάδιος ρυθμός), την κατάσταση νηστείας, την άσκηση και από παράγοντες μη τροποποιήσιμους όπως η ηλικία, το φύλο, η εμμηνόπαυση, κατάγματα, εγκυμοσύνη, γαλουχία, ακινησία και νοσήματα θυρεοειδούς, ήπατος, νεφρών, ΣΔ, φάρμακα (γλυκοκορτικοειδή, αντιεπιληπτικά, ηπαρίνη). Οι μετρήσεις για το ίδιο άτομο πρέπει να γίνονται στο ίδιο εργαστήριο
Κλινικά
Αλλαγές στα BTMs συνδέονται με αλλαγές στο BMD και με αντι/απορροφητικά και με τα αναβολικά φάρμακα. Αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι όσο μεγαλύτερη η μείωση στα BTMs τόσο μεγαλύτερη η μείωση στην πιθανότητα κατάγματος αλλά είναι επίσης εξαρτώμενη από το φάρμακο που χορηγείται
Ορισμένα σημεία χρήζουν περαιτέρω συζήτησης
Είναι φτωχή η συμμόρφωση. Αρκετοί ασθενείς διακόπτουν την αγωγή. Οι τακτικές μετρήσεις οστικής πυκνότητας δεν διασφαλίζουν ότι ο ασθενής θα παραμείνει στην αγωγή. Σε ασθενείς που δεν έχουν βελτίωση με την αγωγή δεν υπάρχει απόδειξη ότι αλλαγή αγωγής θα βοηθήσει. Επί του παρόντος δεν υπάρχουν ευρέως αποδεκτές κατευθυντήριες οδηγίες για την παρακολούθηση των αντι/οστεοπορωτικών φαρμάκων
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου